Cami çinisi çinicilik kültürünün belki de en önemli türlerinden biridir. Türk – İslam sanat anlayışının da bir yansımasıdır. Osmanlı Devleti zamanında camilerin görkemli yalılar olarak kusursuz şekilde görünmesinde cami çinisi etkileri büyüktür. İşte camilerin eşsiz güzelliğini oluşturan çini sanatı hakkındaki tüm detaylar…
Cami Çinisi Nedir ve Neden Tercih Edilir?
Geçmişten günümüze kadar en çok tercih edilen süsleme türlerinden olan çini sanatı camilerde fazlasıyla görülmektedir. Amaç görkemli yapıları daha da kusursuz hale getirmektir. Aynı zamanda cami çinisi Türk – İslam sanatının da bir parçasıdır.
Osmanlı döneminden bugüne kadar geçen zamanda ince işçilik, kaliteli görüntü ile hazırlanan çini süslemeleri titiz şekilde yapılmaktadır. Ayrıca dayanıklılık konusunda da uzun ömürlülük vadeden çini sanatında Osmanlı Dönemindeki eserlerin incelenmesi sonucu varlıklarını koruyabildikleri gözler önündedir.
Çini Sanatı ve Geçmiş Dönem Cami Eserleri
Cami çinisi kullanımı ile ilgili cami mimarisi gelişimi noktasında bazı eserler bu uğraşın bugünlere gelmesinde oldukça etkilidir. Baba Nakkaş olarak da bildiğiniz cami çini ustası önderliğinde zamanında ortaya çıkan eserler şunlardır;
- Yavuz Sultan Selim Cami
- İznik Yeşil Cami
- Edirne Muradiye Cami
- Bursa Yeşil Cami
- Edirne Şah Melek Paşa Cami
Cami Mimarisi Yapılarında Kütahya Çinisi Özellikleri
Türk sanatının en özel ve kusursuz dallarından olan çini sanatının binlerce yıllık bir geçmişi vardır. Özellikle Osmanlı İmparatorluğu Dönemi’nde büyük gelişme göstermiştir. Çini sanatının en güzel ve görkemli haline ise camilerde rastlamanız mümkündür. Geleneksel cami mimarisi, tarihi cami mimarisi ve modern dokuları harmanlayan Kütahya çinisi özellikleri şunlardır;
- Özellikle büyük yapılı cami mimarisi yapılarında geleneksel çini sanatı ile modernizmin birleşiminden oluşmaktadır.
- 1050 °C civarındaki ısılarda pişirilip ortaya çıkan karo çini levhalar duvar, yer, mimber, mihrap, kürsü vb. cami alanlarında kullanılmaktadır. Kalıcılık noktasında oldukça dayanıklıdır.
- Kütahya cami çinisi üstündeki motif ve desenlerin her birinin anlamı ve sembolü bulunur. Genel olarak sonsuzluğa uzanan sürekliliği arz eder.
- Çini sanatı sır tabakasında var olan yansıtıcı özellikteki ses dalgaları homojen şekilde dağılır.
- Çini bileşiminde kullanılan malzeme kalitesi, ısı yalıtımı yanında yazın serinlik, kışın ise ılıklık vermektedir.
- Kütahya çini sanatında kullanılan karo çiniler özellikle ortamı daha geniş ve ferah göstermektedir.
Uzun yıllar geçse de cami çinisi süslemelerinde renk ve desen kaybı olmaz.- Osmanlı Ve Selçuklu Dönemi’nden de esintiler taşır.
- Seramik tabanlı olarak üretildiği için su ve neme karşı dayanıklıdır.
- TSE standartlarına uygun üretim yapılmaktadır.
- Cami çinisi dekorasyonu bakımı kolaydır.
- En uygun fiyatlı çini sanatı anlayışı hakimdir.
- Altınlı çini modeli yerine desen ve renkler daha sade, geometrik ve doğal motiflerden oluşmaktadır. Genellikle mavi, beyaz, yeşil ya da kırmızı renkler tercih edilir.
- Kütahya çinisi en önemli özelliği bir yüzünün sırlı bir yüzünün düz olmasıdır.
- Kütahya cami çinileri cam ve seramik malzemeler sonrasında su geçirmez levha özelliğine sahiptir.
Kütahya Cami Çinisi Kullanım Alanları Nerelerdir?
Osmanlı Dönemi çinicilik anlayışı yansıması olan Kütahya çinisi, 14. yüzyıl ile birlikte gelişme göstermiştir. Payitahttan gelen çini talebi sonrasında açılan atölyelerde özel süslemeler yapılmıştır. Günümüzde hala devam eden bu sanatın cami mimarisi içinde kullanım alanları nerelerdir?
- Mimber cami çinisi
- Kürsü
- Kemer
- Arap mimarisi
- Sütünceler
- Şadırvan
- Duvar görüntüleri cami çinisi
- Yer karoları ve tavan görüntüleri
Cami Çini İşleri / Cami Çinisi Nasıl Yapılır?
Çini, binlerce yıllık geçmişi olan ve hala da Türk kültüründe önemli yere sahip sanat dallarından biridir. Özellikle cami çini işleri yapımı oldukça uzun ve zahmetli süreçtir. Peki çini nasıl yapılır?
- Öncelikle tebeşir, kum ve kaolen gibi malzemeler karıştırılır ve hamur elde edilir.
- Hamur şekillendirme sonucunda kuruması için bekletilir.
- İdeal kuruluğa gelen hamura astarlama yapılır.
- Sonrasında hamur beyaz bir hal alır.
- Ardından yüksek dereceli fırında bir gün boyunca pişer.
- Pişen parçaların pürüzlü yüzeyi düzeltilir.
- Ardından karakalem ile çizilen bembeyaz bir kağıt ile üstü kapatılır.
- Sonrasında desen iğne yardımıyla delinip, üzerine kömür tozu dökülerek çini yüzeyine aktarılır.
- Ardından uygun boya yardımı ile desen kontürleri yapılır.
- Camiye en uygun ayet, geometrik desen, sade ve doğal motifler tercih edilir.
- Genellikle de mavi ve yeşilin hakim olduğu renk tonları seçilir ve cami çinisi sanatı için boyama yapılır.
- Boyanan levha fırında ikinci kez pişirilir ve yavaşça soğutulmaya bırakılır.
- Ardından cami duvarı, tavanı ve tabanına çeşitli tekniklerle yerleştirme yapılır.
Kütahya Cami Çinisi Uygulama Teknikleri Nelerdir?
Cami çinisi zorlu ve uzun bir süreç isteyen sanat dallarından biridir. Bu görkemli yapıları kusursuz gösteren çini sanatında kullanılan teknikler şunlardır;
| Kütahya Cami Çinisi Teknikleri | |
| Mozaik Çini Tekniği | Türk çini sanatında yaygın şekilde kullanılan eski tekniklerden biridir. Kaynağını sırlı tuğla süslemeden almaktadır. Mozaik çini tekniği Anadolu Selçuklu Döneminden Osmanlı Dönemi ve günümüze kadar etkinliğini sürdürmüştür. |
| Renkli Sır Tekniği | Ana teknik özelliği süsleme örneğinde renkli sır kullanmaktır. Yani levha üzerinde renkli sırla boyama yapılır. |
| Sır Altı Boyama | Sır altı boyama tekniğinde, sır altı boyalar ile dekor üzerine şeffaf sır uygulanır. Yani şeffaf sır, boyaların üzerini kapatır ve su geçirmez hale getirir. Bu sebeple canlı ve parlak renklere sahip olur. |
| Perdah Tekniği | Sır üstü tekniğidir. Saydam sırlı levha üzerine altın ya da gümüş tozu kullanılarak yapılmaktadır. Altınlı çini süsleme olarak da bilinir. |
Cami Çinisi Fiyatları
Nakkaş usta anlayışı ile günümüze gelen çinicilik, bugünlerde ticari faaliyet olarak iş yapmaktadır. Dolayısıyla cami çinisi fiyatları bazı hususlara bağlı değişkenlik gösterebilir. Yani alan büyüdükçe cami çinisi için ödeyeceğiniz fiyat da artacaktır. Ayrıca hazır mihrap fiyat ile el işçiliği fiyat da aynı olmayacaktır. Ayrıca çini özellikleri de fiyatta etkilidir.
Ancak sizler de cami, hamam veya diğer alanlarda kullanmak adına çini süslemesi ile ilgili çözümler için, Kütahya Çini Yapı Tasarım web sitesi üzerinden ulaşım sağlayabilirsiniz. Kalitesi ile eski ve yeni teknikleri harmanlayan firma ayrıcalıklarla dolu çözüm imkanları sunmaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Cami çinisi ile ilgili bilgiler yukarıda detaylı olarak verilmiştir. Ayrıca çini sanatına ilişkin sorular için aşağıdan yardım alabilirsiniz.
1 – Çini Sanatı Hangi Yöreye Aittir?
Kütahya sembolü olan çinicilik, sanat kolu olmasının yanında aynı zamanda geçim kaynağıdır. Geçmişi Friglere kadar giden bu seramik yapı, zamanla gelişme göstermiştir.
2 – Çini Sanatı Nedir?
Çini sanatı geleneksel Türk sanatlarından bir olup, iç ve dış mimaride kullanılmaktadır. Toprağın pişirildikten sonra şekil verilip süsleme teknikleri kullanılarak cam, seramik levhalar üzerine işlenmesine dayanır. En güzel örneklerine cami, hamam gibi mimari yapılarda rastlayabilirsiniz. Bunun yanında pek çok dekorasyon ürünlerinde de kullanılmaktadır.
3 – Kütahya Cami Çinisi Sanatında En Çok Kullanılan Renkler Hangileridir?
Kütahya çinisi özellikle cami süslemesi alanında kendini oldukça geliştirmiş ve bu konuda klâsik dönemde en çok kullanılan mavi, turkuaz, mercan kırmızı ve zümrüt yeşili tonlarına ağırlık vermiştir. Bunun yanında saray, hamam ve diğer büyük yapılı mimari eserlerde de bu renk tonları ile geometrik desenler kullanılmaktadır.