Çini örnekleri / kürsü çinisi gibi birçok alanda tasarımlara estetik bir dokunuş sunmaya devam ediyor. Yüzyıllardan beri ülkemizde varlığını sürdüren çini, günümüzde de gençler tarafından sıklıkla tercih edilen bir hobi olarak yerini koruyor. Bunun yanı sıra özellikle Kütahya ilimizde bir geçim kaynağı olarak da icra edilen çini en güzel örnekleriyle burada üretilmeye devam ediliyor.

Çini Örnekleri / Kürsü Çinisi Nedir?

Çini Osmanlı Anadolu’da uzun yıllar boyunca etkisini göstermiş bir sanat dalıdır. Öyle ki tarihi Frig medeniyetine kadar uzanır. Türk tarihinde ise ilk çini ile tanışma Karahanlılar döneminde gerçekleşmiştir. 14. yüzyıl ile Osmanlı sanat hayatına giren çini hem sivil mimari hem de hem de dini mimari alanında yaygın olarak eserlerde tercih edilmiştir. Çini örnekleri / kürsü çinisi zirve noktasına 15. yüzyıl ile ulaşmıştır.

Osmanlı döneminde çini ile yapılan ilk eserler ise şöyledir.

• Bursa Orhan Bey Cami (Minaresi ve kıble duvarında çini sanatı vardır.)
• İznik Yeşil Cami (Bu eser adını kubbesinde bulunan İznik çini modelleri örneklerinden almıştır.)
• Edirne Muradiye Cami (Eserde ilk dönem kullanılan çini sanatının değişimi fark edilir.)
• Bursa Yeşil Cami ve Türbesi (Bursa’nın sembolü olan bu külliye içerisindeki türbede çiniler üzerine hadislere yer verilmiştir.)
• Topkapı Sarayı Çinili Köşk (Günümüzde birçok eserin sergilendiği bir müze olan bu yapı Osmanlı’nın nadide eserlerindendir.)
• Şah Melek Paşa Cami

Çini Örnekleri / Kürsü Çinisi ve Çini Sanatı Eğitimi

Çini sanatı kültürel bir miras olarak varlığını sürdürürken bu sanata gönül veren ustalar da bu mirası korumaya ve aktarmaya devam ediyor. Günümüzde birçok halk eğitim merkezi ve sanat merkezi bu alanda kurslar açıyor. Ayrıca farklı üniversiteler de bu alanda eğitim veriyor. Bu üniversitelere tablodan ulaşabilirsiniz.

Üniversitelerin sitelerini ziyaret ederek galerilerinde bulunan çini örnekleri / kürsü çinisi gibi modelleri inceleyebilirsiniz.

Türk Çini Sanatında Kullanılan Teknikler

Çini geçmişten günümüze kadar genellikle yapıların içinde ve dışında duvar kaplaması olarak kullanılmıştır. Ham maddesi temiz ve iyi cins kuvarslı kil olan çiniler, genel anlamda iki tür olarak karşımıza çıkar. Bunlar büyük levhalar hâlinde olan çiniler, küçük parçalardan (mozaik) oluşan çinilerdir. Büyük levhalar halinde üretilmiş çini örnekleri yapıların iç bölümlerinde ve düz duvar yüzeylerinde tercih edilir. Küçük parça halinde üretilen çini örnekleri / kürsü çinisi  gibi yapıların düz ya da eğik yüzeylerinde kullanıma uygundur.

Çiniler kaplama malzemesi olarak da uzun yıllar kullanılmıştır. Bunun nedeni fırınlanarak hazırlanan çini levhalarının ısı yalıtım görevi görmesidir. Ayrıca çini sanatı yıllarca birçok cami mimarisi, medrese, türbe, saray, köşk benzeri mimari yapılarda önemli bir süsleme tekniği olarak kullanılmıştır. Uzun yıllardan beri ülkemiz topraklarında varlığını sürdüren çini sanatının uygulanmasında ise çeşitli teknikler göze çarpmaktadır. Peki bu teknikler nelerdir?

• Sır altı tekniği: Bu teknikte desen genel olarak koyu mavi, mor, firuze ve siyah renklerin kullanımıyla hazırlanır. Boyaların üzerine şeffaf, renksiz sır sürülür ve fırınlama işlemine geçilir. Bu aşamada sır renksiz ve saydam bir hal alır. Böylece desen tüm ayrıntı ve renk canlılığı ile ortaya çıkar.
• Sır üstü tekniği: İlk olarak pişirilen toprak saydam olma­yan bir sırla kaplanır. Pişirme işleminin tamamlanmasının ardından boya ile süsleme aşamasında geçilir. Boya işlemi bitince tekrar fırınlanır. İşlem böylece tamamlanmış olur. İkinci kez fırınlama işlemine perdah denir.

• Minai tekniği: Bu tekniği Büyük Selçuklular geliş­tirmiştir. Bu teknikte, sır altı ve sır üstü teknikler birlikte kullanılır. Böylece çok renkli desenler elde edilir.
• Lüster tekniği: Sır üstü tekniği ile fırınlanmış mat ve beyaz çini üzerine lüster isimli bir bileşen ile tekrar desen işlenir. Devamında çini düşük ısıda yeniden fırınlanır.
• Sırlı tuğla: Tuğla firuze, mor, lacivert renkli sırla kaplanır ve fırınlanır. Genel olarak tuğlanın dar ve uzun yüzü fırınlanır. Bu şekilde hazırlanan tuğlalar yan yana getirilir. Bunun sonucunda cami mimarisi, mescit, medrese ve minarelerde süsleme amacıyla kullanılır.
• Çini mozaik: Bu teknik Anadolu Selçukluları ile ön plana çıkmıştır. Bu teknikte mor, kobalt mavi­si, siyah renkte hazırlanan çini levhalar hazırlanacak şekle 20 20 çini seramik gibi kesilir. Kesilen parçalar dekoratif bir form oluşturmak amacıyla bir araya getirilir. Bu işlemin devamında çini, renklerine göre ayrı şekilde fırınlanır. Bu teknik ile genelde kubbe içi, kubbeye geçiş, kemer ve mihrap­ süslenmiştir.

Sık Sorulan Sorular

Çini Örnekleri

Konu ile ilgili olarak sorulara aşağıdan ulaşabilirsiniz.

1 –  Kütahya Çinisi Nerelerde Kullanılır?

Kütahya çini örnekleri / kürsü çinisi gibi dini yapılarda kullanılır. Ayrıca günümüzde hediyelik ve mimari alanlarda da kullanılmaktadır. İznik çinisi fiyatları, Kütahya çinisi fiyatları değişiklik göstermektedir.

2 – Çini Örnekleri / Kürsü Çinisi Hangi Renkler Kullanılmıştır?

Çini sanatında genel olarak mavi, yeşil, kırmızı gibi renkler kullanılır.

3 – Çini Neden Sıklıkla Tercih Edilmiştir?

Mimari ve dini yapılarda yoğun bir şekilde tercih edilen çini örnekleri / kürsü çinisi ses ve ısı yalıtım gibi özelliklerinden dolayı ön plana çıkmıştır.